2 thg 6, 2009

fgdfs

Vào những năm đầu của thập niên 20, Hải Phòng đã sản sinh năm khuôn mặt nghệ sĩ tài hoa, để lại những tình khúc bất hủ từ thời tiền chiến, tô điểm những giai điệu tuyệt vời cho nền âm nhạc Việt Nam: Lê Thương, Tô Vũ, Hoàng Quý, Văn Cao, Đoàn Chuẩn. Trong năm khuôn mặt đó, có sự trùng hợp không thể nào quên, ngày tháng sinh của Văn Cao cũng là ngày vĩnh biệt trần gian của Đoàn Chuẩn.

Nhạc sĩ Văn Cao sinh ngày 15-11-1923, qua đời vào lúc 4 giờ sáng ngày 10-7-1995.
Nhạc sĩ Đoàn Chuẩn sinh ngày 15-6-1924 tại đảo Cát Hải, Hải Phòng. Nơi đây, bố mẹ nhạc sĩ, chủ nhân nước mắm Vạn Vân, nổi tiếng Đông Dương. Thời gian trôi qua với bao biến động của đất nước... đúng vào ngày sinh lần thứ 78 của Văn Cao, Đoàn Chuẩn đi vào cõi thiên thu lúc 9 giờ tối ngày 15-11-2001 tại căn gác nhỏ, số 9 Cao Bá Quát, Hà Nội. An táng vào lúc 11 giờ ngày 18-11 tại nghĩa trang Như Quỳnh, Hưng Yên.

Năm 1992, Đoàn Chuẩn bị tai biến mạch máu não, bệnh tình kéo dài cho đến những năm cuối đời, dần dà căn bệnh trở nên trầm trọng, tê liệt, không nói được, suy sụp từ thể xác đến tinh thần. Cuộc sống phiêu lãng đã bị đóng khung cho đến giờ vĩnh biệt trần gian!

Đoàn Chuẩn chỉ sáng tác trong một thập niên (1947-1958) với mười ca khúc đã nổi tiếng qua năm tháng, vượt thời gian và không gian, và vài ca khúc được sáng tác rải rác trong những thập niên sau, trong đó ca khúc Vĩnh Biệt chỉ riêng cho hình ảnh người tình lở dở, được đề cập trong thời gian sau nầy. Bên cạnh có thêm mấy ca khúc như: Tâm Sự (1956), Một Gói Nho Khô, Một Cánh Penseée (1988), Phấn Son (1989), Mầu Nắng Có Bao Giờ Phai Đâu (1989).

Ca khúc Vĩnh Biệt (ở hải ngoại đổi thành Vàng Phai Mấy Lá) mang theo bí ẩn của cuộc tình, qua vài lời kể, có người cho rằng đó là hình ảnh người ca sĩ T.V (vợ của T.N, nay là vợ của NĐQ), nồng nàn nhưng ngang trái, đắng cay giữa người nhạc sĩ ở thành phố cảng Hải Phòng và người ca sĩ ở Sài Gòn, qua những bó hoa và trang thơ, biết nhau, mỗi người đã có gia đình. Đất nước chia đôi, ngăn cách đôi đường, Đoàn Chuẩn sáng tác vào năm 1955:

"Lá thu bay, về anh, như những cánh đời em. Còn đâu cành hoa sim tím, dường như dệt gấm vàng son. Lòng anh chua xót. Cánh hoa vì đời anh rả rời héo tán úa vàng vùi sâu trong kiếp thời gian... Ai đốt Cô Tô thành vì đôi mắt giai nhân hề... Ai trót nhấp men tình để Mỵ Cơ thương nhớ, khi khóc rồi Tiễu Nhiên còn mơ..."


Tình Yêu & Nghệ Thuật

Tự nghìn xưa, mùa thu là mùa của thi nhân, khí hậu và phong cảnh của thời gian đó dễ tạo ra nhiều nguồn cảm hứng trong tâm hồn nhà thơ. Nguồn cảm hứng đó cũng đi vào trong cung bậc, hầu hết ca khúc lãng mạn của Đoàn Chuẩn đều mang hình ảnh mùa Thu vì vậy Đoàn Chuẩn thường được gọi: nhạc sĩ của mùa thu. Trước Đoàn Chuẩn, hình ảnh mùa thu đã bàng bạc qua ca khúc Giọt Mưa Thu, Con Thuyền Không Bến của Đặng Thế Phong, Thu Cô Liêu, Buồn Tàn Thu của Văn Cao, Tiếng Thu (thơ Lưu Trọng Lư) của Lê Thương (ca khúc Tiếng Thu của Phạm Duy sau nầy được phổ biến rộng rãi hơn), Thu Chiến Trường của Phạm Duy...

Nhiều nhạc phẩm của Đoàn Chuẩn đều đi kèm với tên chung cùng người em kết nghĩa là Từ Linh. Không biết người bạn tri âm Từ Linh góp mặt thực hư ra sao qua sáng tác của Đoàn Chuẩn nhưng cả hai đều hiện diện trong nhiều nhạc phẩm. Từ Linh qua đời bởi căn bệnh ung thư năm 1992, cũng là thời điểm Đoàn Chuẩn ngã bệnh. Theo nhạc sĩ Trần Trịnh, thuở đó người tài xế của Đoàn Chuẩn đem những bản nhạc Đoàn Chuẩn sáng tác để lại trong xe về đặt thành lời, cảm nhận lời ca thật tuyệt vời, người tài xế không còn hành nghề nửa mà trở thành người bạn tri âm trong nghệ thuật.

Đoàn Chuẩn lập gia đình khi còn học trung học Louis Pasteur. Thuở còn đi học, cậu ấm Đoàn Chuẩn có chiếc xe Ford Frégatte và chiếc Buick, thuộc loại sang nhất không những ở thành phố cảng Hải Phòng mà cả Hà Nội. Cậu ấm Đoàn Chuẩn say mê cô nữ sinh Nguyễn Thị Xuyên, cùng lớp với nhau, nàng con nhà nghèo nhưng nhan sắc tuyệt vời; chưa qua lời tình tự nào, cậu ấm đã hối thúc thân mẫu xin cưới hỏi. Sau vài năm lập gia đình, Đoàn Chuẩn sống cuộc đời phiêu lãng, với âm nhạc, với những cuộc tình văn nghệ chất ngất yêu thương trong lời ca nét nhạc. Người bạn đời trăm năm vẫn chịu đựng với tính trăng hoa của chồng, một lòng chung thủy nuôi con, và hai mái đầu xanh năm xưa vẫn mãi mãi bên nhau cho đến cuối đời.

Cuộc tình của Đoàn Chuẩn được ghi lại qua lời tâm sự của người vợ hiền thục trong những ngày tháng cuối cùng, tận tình chăm sóc người chồng lâm trọng bệnh: " Cái anh chàng ấý có nói với tôi câu nào đâu, tẩm ngẩm tầm ngầm mà ghê thật. Tôi vừa buồn cười vừa ngạc nhiên quá... Sau đó tôi đến lớp thấy sợ và ngượng lắm. Ôâng Chuẩn cứ lờ đi như không chuyện gì. Rồi lâu dần để ý nhau mà có tình ý. Bạn bè trong lớp biết được, chúng trêu quá... bị chế nhiều, tôi xấu hổ phải bỏ học giữa chừng khi còn chưa đến kỳ nghỉ hè..." Đám cưới được tổ chức vào dịp hè.

"Ông lãng mạn đa tình lắm. Có vậy ông mới viết được bài hát hay thế. Ông muốn ngang thì ngang, muốn dọc thì dọc, tôi chiều ông hết. Bổn phận của tôi là chăm sóc chồng, nuôi con, lúc nào cũng an phận chịu đựng. Ông không biết đến sinh kế gia đình, con cái... Đời ông phóng khoáng. Nghe nhạc ông lúc nào tôi cũng ngạc nhiên – sao ông tài thế? Mỗi bài hát là kỷ niệm một mối tình đi qua đời ông. Ông chỉ viết một bài cho tôi, hồi đó ông chưa lơ mơ ai cả. Ông viết Đường Về Việt Bắc, nhớ nhà, nhớ vợ và màu tím áo lụa Hà Đông tôi mặc khi còn đi học. Đôi khi tôi cũng buồn vì ông tặng tình ca cho người phụ nữ khác. Nhưng lấy chồng nghệ sĩ, số mình chịu vậy". (Tình Thu Ở Lại – Nguyễn Quỳnh Hương, Phụ Nữ - Xuân 2001).

Ca khúc Đường Về Việt Bắc bày tỏ tâm sự của người nhạc sĩ với người vợ lúc xa cách khi từ bỏ cuộc sống ấm no nơi đô hội để bước chân vào chốn sơn lâm ở Khu Bốn, vợ con di tản lên vùng núi đồi Việt Bắc:

" Chiều nào áo tím nhiều quá, lòng thấy rộn ràng, nhớ người.
Đường về Việt Bắc bao cách xa,
Nhìn về đường lối đây núi cao, muôn xa xăm, đầy lá hoa reo ngàn xưa.
Đường về ngập gió tha phương, tiếc đời gấm hoa, màu sắc núi rừng...
Nhớ nhau từng phút yêu từng giây.
Đường về Việt Bắc xa xôi rừng núi.
Nâng phím tơ lên mấy cung lả lơi.
Đường về Việt Bắc xa xôi núi đồi ".

Đoàn Chuẩn trau dồi thêm về âm nhạc với thầy Nguyễn Thiện Tơ về tây ban cầm và William Chấn về hạ uy cầm sau khi lập gia đình. Mang trong mình dòng máu nghệ sĩ nên không muốn nối nghiệp kinh doanh của bố mẹ để lại mà đi vào lãnh vực nghệ thuật. Với cây đàn Hạ Uy Cầm, Đoàn Chuẩn sống cuộc đời lang bạt. Theo nhạc sĩ Nguyễn Hiền, Đoàn Chuẩn còn học thêm hòa âm với Tạ Phước khi về Hành Thiện, thỉnh thoảng trình diễn hạ uy cầm cùng Nguyễn Hiền trong chương trình nhạc hội.

Sau năm 1956, hãng nước mắm Vạn Vân và tài sản gia đình Đoàn Chuẩn bị tịch thu, căn nhà ở phố Bắc Ninh, Hải Phòng và căn nhà ở đường Trần Nhật Duật, Hà Nội... của thân mẫu Đoàn Chuẩn không còn làm chỗ dung thân. Đoàn Chuần sống cuộc đời dạy nhạc để độ nhật qua ngày nơi căn nhà nhỏ ở đường Cao Bá Quát.

Tuy gặp thời thế trớ trêu nhưng nhạc sĩ rất đa tình, lãng mạn trong trường tình để làm chất liệu sáng tác. Trong cuộc sống, người bạn đời của nhạc sĩ vẫn một lòng thủy chung, chịu đựng tính phóng khoáng của chồng để quáng xuyến gia đình, dạy dỗ con cái từ thuở thanh xuân đến cuối cuộc đời. Ông bà có sáu người con, ca sĩ Đoàn Chính hồi chánh vào giữa thập niên 60 ở Montréal, Canada và Đoàn Châu ở Toronto, Canada. Tháng 7-1990, vợ chồng Đoàn Chuẩn sang thăm con cái ở Canada nhưng không tham gia trong mọi sinh hoạt nghệ thuật nào cả. Bốn người con còn lại ở Hà Nội.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét